Class 12 Education Chapter 5(B) | মনোযোগ আৰু আগ্রহ (খ)– সমাধান in Assamese Medium | All Question Answer | HS 2nd Year Education in Assamese Medium
মনোযোগ আৰু আগ্রহ (খ)
Class 12 Education Chapter 5(B) | মনোযোগ আৰু আগ্রহ (খ)– সমাধান in Assamese Medium|| All Question Answer | HS 2nd Year Education Chapter 5(B) in Assamese Medium
পঞ্চম অধ্যায়
মনোযোগ আৰু আগ্রহ (খ)
8. “আগ্রহ হ’ল সুপ্ত মনোযোগ আৰু মনোযোগ হ’ল ক্রিয়াশীল আগ্রহ”- কথাষাৰ কোনে কৈছিল? (HS 2012)
উত্তৰঃ উইলিয়াম মেডুগালে।
9. মনোযোগ এক নির্বাচনমূলক প্রক্রিয়া”- চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা। (HS 2012, 2015)
উত্তৰ: মনোযোগক এই কাৰণেই নির্বাচনধর্মী প্রক্রিয়া বুলি কোৱা হয় কাৰণ, পৰিবেশত থকা সকলো উপাদানৰ প্ৰতি আমি আমাৰ সচেতনতা প্রকাশ নকৰো। সকলোবোৰ উপাদানৰ মাজৰ পৰা আমি এটা উপাদান নির্বাচন কৰি লওঁ আৰু মনোযোগ দিওঁ। সেয়েহে মনোযোগক নির্বাচনী প্রক্রিয়া বুলি কোৱা হয়।
10. ঐচ্ছিক মনোযোগে আগ্রহৰ সৃষ্টি কৰে”- এটা উদাহৰণ দিয়া আৰু ব্যাখ্যা কৰা। (HS 2016)
উত্তৰ: ঐচ্ছিক বা ইচ্ছাকৃত মনোযোগ- ঐচ্ছিক বা ইচ্ছাকৃত মনোযোগ বুলিলে সেই মনোযোগক বুজা যায় যি মানুহৰ মনৰ পৰা ইচ্ছাকৃতভাৱে পৰিৱেশৰ কোনো বস্তু বা বিষয়লৈ যায়। যেতিয়া এজন ব্যক্তিয়ে দৈহিক আৰু মানসিকভাৱে মনোযোগ প্ৰদানৰ বাবে প্রস্তুত হয় আৰু নিজ ইচ্ছাৰে মনোযোগ প্ৰদান কৰে তাক ঐচ্ছিক বা ইচ্ছাকৃত মনোযোগ বোলা হয়। ব্যক্তিৰ মনৰ তীব্ৰ আগ্ৰহৰ বা ইচ্ছাৰ ফলশ্রুতি হিচাপে এইবিধ মনোযোগৰ সৃষ্টি হয়। উদাহৰণস্বৰূপে যিসকল শিক্ষার্থীৰ অধ্যয়নৰ প্রতি স্পৃহা আছে, জীৱনত প্রতিষ্ঠিত হোৱাৰ আকাংক্ষা আছে তেওঁলোকৰ বাধা-বিঘিনি থাকিলেও অধ্যয়নত মনোযোগ দিব।
11. মনোযোগক কিয় এক অনুসন্ধানমূলক প্রক্রিয়া বুলি বিবেচনা কৰা হয়? (HS 2017)
উত্তৰ: মনোযোগৰ সহায়ত মানুহৰ কৌতুহল পূৰণ হয়। কাৰণ ই ব্যক্তিক অনুসন্ধান কার্যত সহায় কৰে। গভীৰ মনোযোগে কোনো বিষয়ত অনুসন্ধান কৰি তথ্য উদ্ঘাটন কৰাত আমাক সহায় কৰে। সেইবাবে মনোযোগক এক অনুসন্ধানমূলক প্রক্রিয়া বুলি গণ্য কৰা হয়।
12. পার্থক্য দেখুওৱা- “আৰোপিত আৰু স্বতঃস্ফূর্ত মনোযোগ।” (HS 2012)
উত্তৰ: আৰোপিত অনৈচ্ছিক মনোযোগ ব্যক্তিয়ে ইচ্ছাকৃতভাৱে মনোযোগ প্ৰদান নকৰে, বৰঞ্চ পৰিৱেশৰ কোনো শক্তি শালী বিষয় বা বস্তুৰ বাবে মনোযোগ দিবলৈ বাধ্য হয়। উদাৰণস্বৰূপে ডাঙৰ শব্দ, গাড়ী হৰণ আদি।
স্বতঃস্ফূর্ত অনৈচ্ছিক মনোযোগত কোনো আগ্রহৰ বিষয়বস্তুৰ প্ৰতি ব্যক্তিয়ে আপোনা-আপুনি বা স্বতঃস্ফূর্তভাবে মনোযোগ প্ৰদান কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে এজন ক্রিকেটপ্রেমীৰ খেল প্রতি থকা মনোযোগ।
13. আগ্ৰহৰ প্ৰকাৰ সমূহ আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: আগ্ৰহ প্ৰধানকৈ দুই প্ৰকাৰৰ –
i) সুপ্ত আৰু আর্জিত –
যিসমূহ আগ্রহ প্রবৃত্তিৰ পৰা উদ্ভৱ হয়, সেইসমূহক সুপ্ত আগ্রহ বোলা হয়। যেনে খাদ্যৰ প্রতি আগ্রহ। আর্জিত আগ্রহ জীৱন কালত মানুহে শিক্ষা, অভিজ্ঞতা, প্রশিক্ষণ আদিৰ ফলস্বৰূপে আহৰণ কৰে, যেনে -কম্পিউটাৰৰ খেলাৰ প্রতি আগ্রহ।
ii) দীর্ঘস্থায়ী আৰু ক্ষণস্থায়ী –
যি আগ্রহ দীর্ঘ সময়ৰ বাবে মনত থাকে সেই আগ্রহক দীর্ঘস্থায়ী আগ্রহ বুলি কোৱা হয়। যেনে পিতৃমাতৃৰ সন্তানৰ প্ৰতি আগ্ৰহ দীর্ঘস্থায়ী আগ্ৰহৰ এক উদাহৰণ। কোনো এটা বিশেষ উদ্দেশ্য পূৰণৰ বাবে যি আগ্রহৰ সৃষ্টি হয়, তাক ক্ষণস্থায়ী আগ্রহ বুলি কোৱা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে দৈনিক খবৰ কাগজখনৰ প্ৰতি যি আগ্রহ সি ক্ষণস্থায়ী।
14. আগ্রহক প্ৰভাৱিত কৰা দিশসমূহ আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: আগ্রহ এক ব্যক্তিনিষ্ঠ অৱস্থা। সেইবাবে ব্যক্তিৰ আগ্রহ ব্যক্তিমনৰ নিজ নিজ অৱস্থা আৰু পৰিস্থিতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। তলত আগ্রহ সৃষ্টিকাৰী কেইটামান দিশৰ কথা উল্লেখ কৰা হল –
দৈহিক অৱস্থা: দৈহিকভাবে সুস্থ ব্যক্তিহে বিভিন্ন পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হয়। দৈহিকভাবে ক্লান্ত আৰু অসুস্থ অৱস্থাত কোনো লোকে স্বতঃস্ফূর্তভাবে মনৰ আগ্রহ প্রকাশ কৰিব নোৱাৰে।
বৌদ্ধিক যোগ্যতা: ব্যক্তিৰ বৌদ্ধিক যোগ্যতায়ো ব্যক্তিৰ আগ্রহ নিৰ্ধাৰণ কৰে। হীনবুদ্ধিৰ ব্যক্তিসকল বিষয়বস্তুৰ প্ৰতি সহজে আগ্রহী নহয়। তীক্ষ্ণ বুদ্ধিৰ লোকসকলৰ মনত পৰিবেশৰ বিভিন্ন বিষয়বস্তুবে প্রতিক্রিয়া কৰি আগ্ৰহৰ সৃষ্টি কৰে।
লিংগ পার্থক্য: লিংগভেদে ব্যক্তিৰ আগ্রহ ভিন্ন ভিন্ন হয়। সেইবাবে পুৰুষ আৰু মহিলা, অথবা ল’ৰা আৰু ছোৱালীৰ আগ্রহৰ বিষয়বস্তুসমূহৰ মাজত পার্থক্য পৰিলক্ষিত হয়।
পৰিবেশৰ প্ৰভাৱ: আগ্ৰহৰ ওপৰত পৰিবেশৰো প্ৰভাৱ দেখা যায়। সেয়েহে বিদ্যালয়ৰ আকর্ষণীয় বৈষয়িক অৱস্থাই শিশুৰ মনত শিক্ষা গ্ৰহণৰ বাবে আগ্ৰহৰ সৃষ্টি কৰে। আনহাতেদি পৰিবেশৰ আকৰ্ষণহীনতাই শিক্ষা গ্ৰহণৰ আগ্রহ নোহোৱা কৰি পেলায়।
শিক্ষণ পদ্ধতি: শিক্ষার্থীৰ মনত আঙ্কহ সৃষ্টিৰ ক্ষেত্ৰত শিক্ষণ পদ্ধতিৰ ইতিবাচক আৰু নেতিবাচক প্ৰভাৱ দেখা যায়। শিক্ষাদানৰ বাবে বিজ্ঞানসন্মত প্রগতিশীল শিক্ষন পদ্ধতি গ্রহণ কৰিলে ছাত্ৰ-চাত্ৰীৰ মনত সততে শিক্ষা গ্ৰহণৰ প্ৰতি আগ্ৰহৰ সৃষ্টি হয়।
15. আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ সম্পর্ক আলোচনা কৰা। (HS 2015)
উত্তৰ: আগ্রহ আৰু মনোযোগ পৃথক পৃথক ভাবে আলোচনা কৰা হয় যদিও এই দুই মানসিক প্রক্রিয়াৰ মাজত এক এৰাব নোৱৰা সম্পর্ক আছে। পার্থক্যসূচক দিশৰ পৰা বিচাৰ কৰি কব পাৰি যে মনোযোগ হৈছে মনৰ এক সক্রিয় অৱস্থা। আনহাতে, আগ্রহ হৈছে মনৰ এক নিষ্ক্রীয় অৱস্থা। পৰিৱেশৰ কোনো বিষয় বা বস্তু নির্বাচন কৰি তাত সচেতনতাক নিক্ষেপ কৰাটোৱেই হৈছে মনোযোগ। ইয়াৰ প্রভাৱ বাহ্যিক আচৰণত স্পষ্টভাবে দেখা যায়। ইয়াত ব্যক্তি মনৰ প্রস্তুতি, তৎপৰতা আদি পৰিলক্ষিত হয়। আনহাতেদি আগ্রহ মনব এক অন্তনির্হিত অৱস্থা।
মনোযোগাৰ মূল ভিত্তিয়েই হৈছে আগ্রহ। আমি আমাৰ আগ্রহৰ বিষয় বস্তুহে মনোযোগ প্রদান কৰিব পাৰো বা সেই বিষয়বস্তু মনোযোগৰ বাবে নির্বাচন কৰো। সক্রিয় ৰূপত বাহ্যিক বিষয়ৰ প্রতি মনোযোগ দিবৰ বাবে মনৰ অন্তনির্হিত অৱস্থা – আগ্রহ থকা দৰকাৰ। মনোযোগ আৰু আগ্রহৰ এনে গাঢ় সম্বন্ধৰ প্রতি লক্ষ্য ৰাখি মনোবিদ মেকডুগলেই এনে ধৰণে মন্তব্য আগবঢ়াইছিল “Interest is latent attention and attention is interest in action” অৰ্থাৎ আগ্রহ হ’ল সুপ্ত মনোযোগ আৰু মনোযোগ হ’ল ক্রিয়া শীল আগ্রহ।
মুঠতে কব পাৰি যে, আগ্রহ আৰু মনোযোগ পৰস্পৰ সম্পর্কযুক্ত। তলত সংক্ষেপে আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ সম্পর্ক উল্লেখ কৰা হল-
- আগ্রহ মনোযোগৰ কাৰণ।
- আগ্রহে মনোযোগৰ বিষয়বস্তু নিদ্ধাৰণ কৰে।
- আগ্রহ মনোযোগৰ নিষ্ক্রীয় অবস্থা আৰু আগ্রহৰ সক্রিয় অবস্থা হ’ল মনোযোগ।
- আগ্রহ আৰু মনোযোগ একেটা মুদ্রাৰে দুটা পিঠ।
16. শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ গুৰুত্ব সম্পর্কে আলোচনা কৰা।
উত্তৰ: শিক্ষাৰ ক্ষেত্রত আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা আছে। শিক্ষার্থীৰ আত্ম সক্রিয়তাক, বাদ দি শিক্ষা কেতিয়াও সম্ভৱ হ’ব নোৱাৰে। শিক্ষাৰ ক্ষেত্রত আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ গুৰুত্ব সম্পর্কে আলোচনা কৰা হল-
i) মনোযোগে শিক্ষণীয় বিষয়বস্তুৰ স্পষ্টতা বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে আগ্রহ অটুট ৰাখে। মনোযোগ দিয়াৰ ফলত অস্পষ্ট আৰু কঠিন বস্তুৰ ধাৰণা স্পষ্ট, নির্দিষ্ট আৰু সহজ হৈ পৰে।
ii) মনোযোগ আৰু আগ্রহে শিক্ষার্থীৰ কর্মদক্ষতা বৃদ্ধি কৰে আৰু জ্ঞানেন্দ্রিয়সমূহ সক্রিয় কৰি তোলে।
iii) আগ্রহ হৈছে মনোযোগৰ এক কাৰণ আৰু এই মনোযোগ হৈছে শিক্ষণৰ এক অন্যতম উপাদান। মনোযোগে শিক্ষা গ্রহণৰ ক্ষেত্রত মানসিক প্রস্তুতিৰ সৃষ্টি কৰে।
iv) শিক্ষাৰ ক্ষেত্রত শিক্ষার্থীৰ আগ্রহে শিশুক নিজস্ব চাহিদা অনুযায়ী বিষয়বস্তু নির্বাচনত সহায় কৰে। শিক্ষণীয় বিষয়বস্তু শিশুৰ আগ্রহৰ লগত সংযুক্ত হ’লে শিশুৱে ইয়াক আনন্দৰে অনুশীলন আৰু আয়ত্ত কৰে।
v) শিক্ষাৰ ক্ষেত্রত শিশুৰ মনোযোগ আৰু আগ্রহে তেওঁলোকৰ সৃজনীস্পৃহা সৃষ্টি কৰে আৰু অনুসন্ধানমূলক প্রচেষ্টাত অনুপ্রেৰণা যোগায়।
মুঠতে কব পাৰি যে শিক্ষাৰ ক্ষেত্রত “আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ গুৰুত্ব অপৰিসীম। কোনো বিষয় শিকাৰ আগত শিক্ষার্থীৰ আগ্রহ আৰু মনোযোগ থকাটো খুবেই প্রয়োজনীয়। এই দুই মানসিক প্রক্রিয়াৰে অভাৱত কোনো কামেই সফলতাৰে কৰিব নোৱাৰি।
17. ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ আগ্রহ আৰু মনোযোগ বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্রত শিক্ষকৰ ভূমিকা আলোচনা কৰা। (HS 2015)
উত্তৰ: শিক্ষাদান আৰু শিক্ষা গ্রহণৰ সফলতা নির্ভৰ কৰে আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ ওপৰত। ইয়াৰ অভাৱত শিক্ষণ প্রচেষ্টা সফল হব নোৱাৰে ।সেয়েহে শিক্ষকে শিক্ষণীয় বিষয়বস্তু, শিক্ষাদানৰ পদ্ধতি আৰু শিক্ষণ পৰিস্থিতিক শিক্ষার্থীৰ অনুকূলে গঢ় দি তুলিবৰ বাবে তলত উল্লেখ কৰা দিশসমূহৰ প্রতি বিশেষ গুৰুত্ব প্রদান কৰিব লাগে-
(i) শৈশৱ আৰু বাল্যকালত শিশুৰ মনোযোগ প্ৰধানত অনৈচ্ছিক আৰু সংবেদনাত্মক বিধৰ হয়। আনহাতে, কৈশোৰ বা প্রাপ্তবয়স্ক কালত মনোযোগ ঐচ্ছিক বিধৰ হয়। গতিকে নিম্ন পর্যায়ত আগ্রহ আৰু মনোযোগ সৃষ্টি কৰিবৰ বাবে শিক্ষকে শ্রব্য- দৃশ্য সঁজুলিবোৰৰ প্রয়োগৰ ওপৰত প্রাধান্য দিব লাগে আৰু উচ্চ পর্যায়ত শিক্ষার্থীৰ ঐচ্ছিক মনোযোগৰ সৃষ্টিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগে।
(ii) শিক্ষার্থীসকল শিক্ষাৰ পৰিৱেশৰ প্রতি সততে প্রতিক্রিয়াশীল। আকর্ষণীয় শিক্ষা পৰিৱেশে শিক্ষার্থীৰ মনত শিক্ষা গ্ৰহণৰ বাবে আবশ্যকীয় মানসিক প্রস্তুতি আৰু আগ্রহৰ সৃষ্টি করে। সেয়েহে এক অনুকূল শিক্ষাৰ পৰিৱেশ গঠনৰ প্ৰতি শিক্ষক সচেতন হব লাগে।
(iii) শিক্ষণীয় বিষয়ক অধিক আকর্ষণীয় কৰি তুলিবৰ বাবে পাঠ্য বিষয়ৰ লগত ব্যৱহাৰিক জীৱনৰ সংযোগ স্থাপন কৰিব লাগে।
(iv) পাঠ বিষয়বস্তুৰ ক্ষেত্ৰত যাতে নতুনত্ব, স্পষ্টতা পুনৰাবৃত্তি আদি বৈশিষ্ট্য থাকে, সেই বিষয়ে শিক্ষকে লক্ষ্য ৰাখিব লাগে।
মুঠতে আগ্রহ আৰু মনোযোগৰ সার্থক প্রয়োগৰে শিক্ষকে শিক্ষাদান কার্য সফল কবি তুলিব পাৰে। শিশু মনোবিজ্ঞান সন্মত উপায়েৰে শিশুক পাঠৰ প্রতি আগ্রহী আৰু মনোযোগী কৰি তোলাটো প্রত্যেক শিক্ষকৰে এক প্রধান কর্তব্য।
Class 12 Education All Question Answer–
Class 12 Education Chapter 5| মনোযোগ আৰু আগ্রহ (খ)– সমাধান in Assamese Medium|| All Question Answer | HS 2nd Year Education Chapter 5 in Assamese Medium
HS 2nd Year Education Chapter 5 in Assamese Medium
For More details check our Youtube Channel Assam Board Exam
